Βότανα κατά της εμμηνόπαυσης

Αρκετές γυναίκες αναζητούν ασφαλείς επιλογές από τη φύση
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση με υποκατάσταση ορμονών, πολλές φορές επιφέρει συμπτώματα έντονα και δυσάρεστα, τα οποία επηρεάζουν την ποιότητα ζωής μιας γυναίκας

Όλο και περισσότερες γυναίκες αναζητούν εναλλακτικές και συγχρόνως ασφαλείς επιλογές της φύσης για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, πέραν της φαρμακευτικής θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης (hormone replacement therapy). Αυτό συμβαίνει γιατί η φαρμακευτική αντιμετώπιση με υποκατάσταση ορμονών, πολλές φορές επιφέρει συμπτώματα έντονα και δυσάρεστα, τα οποία είναι ικανά να επηρεάσουν σοβαρά την ποιότητα ζωής μιας γυναίκας.

Κλιμακτήριος σε τρία στάδια

Η φυσιολογική ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης είναι κατά μέσο όρο τα 40-50 έτη, ενώ επίσης μπορεί να είναι τεχνητή ή πρόωρη (πριν από τα 40). Αναφερόμαστε στη φυσιολογική διακοπή της έμμηνου ρύσης ως αποτέλεσμα της μείωσης της λειτουργίας των ωοθηκών. Θεωρητικά, είναι μία κατάσταση διαφοροποίησης του μεταβολισμού των οιστρογόνων και διακρίνεται σε τρεις περιόδους: Την προεμμηνοπαυσιακή περίοδο, που χαρακτηρίζεται από μείωση της προγεστερόνης και αύξηση των οιστρογόνων, την εμμηνόπαυση αυτή καθαυτή, που χαρακτηρίζεται από πτώση των οιστρογόνων, και τέλος, στην περίοδο μετά την εμμηνόπαυση, που ακολουθεί με τα κλασικά της συμπτώματα. Όλη αυτή η μεταβατική φάση, που αρχίζει πριν από την εμμηνόπαυση και συνεχίζεται μέχρι η γυναίκα να ξεπεράσει το αναπαραγωγικό της στάδιο, ονομάζεται κλιμακτήριος.

Συμπτώματα

Όλα τα ανεπιθύμητα συμπτώματα που συνοδεύουν την εμμηνόπαυση οφείλονται σε ανεπάρκεια οιστρογόνων, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει πολλούς ιστούς και φυσιολογικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς στο σώμα μιας γυναίκας. Οι εμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να είναι ασυμπτωματικές ή να βιώνουν έντονα τα συμπτώματα. Μερικά από αυτά είναι: Εξάψεις και εφιδρώσεις, διαταραχές ύπνου και ψυχοσυναισθηματική αστάθεια, μείωση σεξουαλικού ενδιαφέροντος, ατροφία του μυικού συστήματος, απώλεια οστικής μάζας, αφυδάτωση του δέρματος, αύξηση του σωματικού βάρους και των επιπέδων ολικής και LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων καθώς και της αρτηριακής πίεσης.

Φυτά για την ανακούφιση

Για την ανακούφιση της συμπτωματολογίας, πολλοί ειδικοί έχουν στραφεί σε φυτά τα οποία περιέχουν ενώσεις με οιστρογονική δραστηριότητα. Τα φυτοοιστρογόνα είναι φυτικά έκδοχα, τα οποία έχουν παρόμοια δομή και δράση με τα στεροειδή οιστρογόνα που παράγονται από το ανθρώπινο σώμα. Με βάση τη χημική τους σύσταση, μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις βασικές ομάδες, τις ισοφλαβόνες, τα λινοειδή, τις κουμεστάνες και τις στιλβένες. Υπάρχουν περισσότεροι από 1.000 τύποι ισοφλαβονών. Περισσότερο μελετημένες είναι η γενιστεΐνη (genistein) και η δαδζεΐνη (daidzein), οι οποίες διαθέτουν και την ισχυρότερη οιστρογονική δράση. Βρίσκονται σε λαχανικά, στη σόγια, στο τριφύλλι και στα όσπρια. Τα λινοειδή, κυρίως η εντερολακτόνη και η εντεροδιόλη, είναι τα πιο κοινά φυτοοιστρογόνα στη δυτική δίαιτα και βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στον λιναρόσπορο, στις φακές και σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Οι κουμεστάνες είναι ισχυροί ενεργοποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων, δεν περιέχονται στο καθημερινό διαιτολόγιο αλλά, κυρίως, σε βλαστούς φυτών. Τέλος, από τις στιλβένες, η πιο γνωστή είναι η ρεσβερατρόλη που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών, στο κόκκινο κρασί και σε κάποια μούρα.

Σωστή διατροφή

Η επιστήμη έχει αποδείξει αρκετούς τρόπους με τους οποίους η διατροφή μπορεί να βελτιώσει την υγεία εμμηνοπαυσιακών γυναικών. Μια διατροφή λοιπόν, βασισμένη σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ψάρια, άπαχο κρέας, πουλερικά, όσπρια καθώς και ξηρούς καρπούς και σπόρους, η διακοπή του καπνίσματος και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ βοηθούν στη διαχείριση του βάρους και προσφέρουν άφθονα θρεπτικά συστατικά, τα οποία βελτιώνουν τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, προστατεύουν τα οστά και διατηρούν την ισορροπία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Κ.Ν.Σ). Συγκεκριμένα, βότανα τα οποία έχει αποδειχτεί ότι ανακουφίζουν τις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, είναι τα εκχυλίσματα της σόγιας, η σιμισιφούγκα (Black Cohosh, Cimicifuga racemosa), η λυγαριά (Chaste tree, Agnus Castus), το έλαιο νυχτολούλουδου (Evening Primrose Oil, Oenotherae), το κόκκινο τριφύλλι (red clover, Trifolium pratense), η κάβα, η πιπερόριζα (τζίντζερ) και η αγγελική (Dong quai, Angelica sinensis).

Η οιστρογονική τους δραστηριότητα από τη μια, και το γεγονός ότι αρκετά από αυτά περιέχουν ουσίες που ενεργοποιούν τους οπιοειδείς υποδοχείς του εγκεφάλου, είναι κάποιες από τις βασικές παραδοχές των ειδικών σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Και αυτό γιατί το ενδογενές σύστημα οπιούχων στον εγκέφαλό μας συνδέεται στενά με τη διάθεση, τη θερμοκρασία, την αντοχή στον πόνο κ.ά.

Περαιτέρω μελέτη

Πάντως, ο ακριβής τρόπος δράσης πολλών από αυτά δεν έχει καθοριστεί πλήρως και τα στοιχεία από αρκετές μελέτες δεν αποδεικνύουν σταθερά ένα αποτέλεσμα. Περαιτέρω μελέτη είναι απαραίτητη για να χαρακτηρίσουμε τα βότανα ως «θεραπεία» στα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, παρόλο που η ευεργετική τους επίδραση σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί.

Αρνητική πρωτιά για την Ελλάδα
ΚΑΤΕΧΕΙ ΤΟ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

Το υψηλότερο ποσοστό καπνιστριών παγκοσμίως (34,7% το 2012) κατέχει η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που έκανε το Ινστιτούτου Μέτρησης και Αξιολόγησης της Υγείας (IHME) των ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο Journal of the American Medical Association, η Ελλάδα μαζί με τη Βουλγαρία, την Αυστρία και κάποιες ακόμη ευρωπαϊκές χώρες παρουσιάζουν σημαντική αύξηση στον αριθμό των καπνιστών, ανδρών και γυναικών, την τελευταία 30ετία. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ομάδα ειδικών του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, με επικεφαλής την καθηγήτρια Εμμανουέλα Γακίδου, και συμπεριέλαβε στοιχεία για 187 χώρες, το διάστημα 1980-2012.

Κατέληξε λοιπόν στο γενικό συμπέρασμα ότι, λόγω της διαρκούς αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, παρατηρείται μεν αισθητή μείωση στο ποσοστό των ανθρώπων που καπνίζουν καθημερινά, όμως αυξάνεται ο απόλυτος αριθμός των καπνιστών και ο αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται.

Τα τσιγάρα που καπνίζονται κάθε μέρα πάνω στη Γη, ξεπέρασαν πλέον τα έξι τρισεκατομμύρια, ενώ σε 75 χώρες, οι καπνιστές καπνίζουν κάθε μέρα πάνω από 20 τσιγάρα. Πιο αναλυτικά, το διάστημα 1980-2012, παγκοσμίως, το ποσοστό των καπνιστών και των καπνιστριών μειώθηκε κατά 25% και 42% αντίστοιχα, όμως ο απόλυτος αριθμός των καθημερινών καπνιστών και των καπνιστριών αυξήθηκε κατά 41% και 7% αντίστοιχα. Έτσι, ενώ το 1980 κάπνιζαν το 41% των ανδρών και το 10,6% των γυναικών του πλανήτη, το 2012 αυτά τα ποσοστά είχαν μειωθεί σε 31% και 6,2% αντίστοιχα. Επειδή, όμως, στο μεταξύ, ο παγκόσμιος πληθυσμός εκτινάχθηκε, σε απόλυτους αριθμούς εμφανίζουν αισθητή αύξηση τόσο οι καπνιστές προσεγγίζοντας πλέον το ένα δισεκατομμύριο (από 721 εκατ. το 1980 σε 967 εκατ. το 2012), όσο και τα τσιγάρα (αυξήθηκε κατά 26% μεταξύ 1980 - 2012 ο αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται ετησίως).

Σε όλες τις χώρες, οι άνδρες που καπνίζουν είναι περισσότεροι από τις γυναίκες, με μόνη εξαίρεση τη Σουηδία. Σε πολλές χώρες το ποσοστό των ατόμων που καπνίζουν κάθε μέρα, υπερβαίνει το 50% του ανδρικού πληθυσμού. Όπως προαναφέρθηκε, μετά την Ελλάδα, τα μεγαλύτερα ποσοστά καπνιστριών καταγράφονται στη Βουλγαρία (31,5%), το Κιριμπάτι (31,3%), την Αυστρία (28,3%), τη Γαλλία (27,7%) και την ΠΓΔΜ (26,7%), ενώ τα μικρότερα ποσοστά γυναικών καπνιστών καταγράφονται στην Ερυθραία και το Καμερούν (μόλις 0,6%).

Πηγή