Λινέλαιο-λιναρόσπορος: Η πιο πλούσια φυτική πηγή Ω-3

Το λινάρι είναι ένα από τα αρχαιότερα καλλιεργήσιμα φυτά το οποίο χρησίμευε  για την κατασκευή των λινών υφασμάτων αλλά έγινε ιδιαίτερα γνωστό για τις θεραπευτικές ιδιότητες των σπόρων του.  Η μεγάλη σημασία αυτού του φυτού φαίνεται και από την λατινική του ονομασία linus usitatissimus, που σημαίνει «λινάρι το χρησιμότατο». Η ελαφρά γλυκιά γεύση τους σε συνδυασμό με την υψηλή περιεκτικότητα τους σε ωφέλιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά καθιστούν τα αρχαία αυτά σπόρια του λιναριού μια σύγχρονη θαυματουργή τροφή η οποία δεν θα πρέπει να λείπει από το διαιτολόγιο μας.

Tο φυτό με το «πιο μπλε λουλούδι της φύσης» παραδοσιακά μάς προσφέρει την πρώτη ύλη για την παρασκευή λαδιού (λινέλαιο), πολύτιμων κλωστικών ινών, ζωοτροφών, διχτυών, βαφών, χαρτιού και σαπουνιού. Tα τελευταία χρόνια, όμως, το λινάρι αποδεικνύεται για έναν πρόσθετο λόγο «χρησιμότατο». Kαθώς οι επιστημονικές έρευνες επιβεβαιώνουν τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα στην υγεία, γιατροί και διατροφολόγοι εκδηλώνουν ζωηρό ενδιαφέρον για τη θρεπτική και θεραπευτική αξία του και προτρέπουν όχι απλώς να το εντάξουμε στη διατροφή μας, αλλά να το θεωρήσουμε απαραίτητο συστατικό της.

Aπό διατροφική άποψη, το λινέλαιο έχει ένα χαρακτηριστικό που το κάνει μοναδικό. Mε εξαίρεση το ελαιόλαδο (που περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά, αλλά μόλις 1%  ωμέγα λιπαρά οξέα (αλφα-λινολενικό οξύ), τα περισσότερα έλαια είναι πλούσια σε ωμέγα-6 και κάποια από αυτά (έλαιο κράμβης, κανναβέλαιο, έλαια ξηρών καρπών) περιέχουν ωμέγα-3. Όμως το λινέλαιο αποτελείται κατά 55% από αλφα-λινολενικό οξύ, ένα πολυακόρεστο λιπαρό οξύ που ανήκει στην ομάδα των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και ο λιναρόσπορος αποτελούν την πιο πλούσια φυτική πηγή των δυσεύρετων στη φύση ω-3, ενώ παράλληλα διαθέτουν μόνο ίχνη από ωμέγα -6. Aυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία μας, καθώς έχει αποδειχτεί ότι το πλεόνασμα των ωμέγα-6 προκαλεί οξειδωτικές και φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε όλο σχεδόν τον οργανισμό. Όλες οι σοβαρές χρόνιες αρρώστιες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, η αρθρίτιδα, το Aλτσχάιμερ και ενδεχομένως ο διαβήτης, επιδεινώνονται από τέτοιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

Ισορροπία

Η ισορροπία των ωμέγα 3 και ωμέγα-6 λιπαρών οξέων είναι πολύ σημαντική για την υγεία μας. Δυστυχώς όμως ο σύγχρονος τρόπος διατροφής χαρακτηρίζεται από πλεόνασμα ωμέγα -6 λιπαρών οξέων, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες οξειδωτικές και φλεγμονώδεις παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, άσθμα, και ενδεχομένως σε ορισμένες μορφές καρκίνου. Η υψηλή περιεκτικότητα του λιναρόσπορου και κυρίως του λινελαίου σε αλφα-λινολενικό οξύ μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην εξισορρόπηση αυτών των δύο λιπαρών οξέων και έτσι να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες.

Eπιπλέον, οι σπόροι του λιναριού και το λάδι τους είναι πλούσιες φυσικές πηγές των αντιοξειδωτικών ουσιών λίγκνανς, οι οποίες απαντώνται στο λινάρι σε συγκέντρωση 80 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στα παχιά ψάρια (σολομό, πέστροφα, ρέγκα, τόνο, σαρδέλες, σκουμπρί), στο σπανάκι και στο φυτό αντράκλα (γλιστρίδα). Αυτά τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν την καρδιά, μετριάζουν τα συμπτώματα φλεγμονωδών νόσων και πιθανώς προστατεύουν από το διαβήτη. Tο λινάρι περιέχει, επίσης, και ορισμένα φυτοοιστρογόνα, που λειτουργούν προληπτικά απέναντι στον καρκίνο ή καθυστερούν την εξέλιξή του, μειώνουν τη χοληστερίνη και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Aκόμα, το λινάρι είναι πλούσιο σε ασβέστιο, βιταμίνη E και πρωτεΐνες. Έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, ενώ δεν περιέχει γλουτένη, με αποτέλεσμα το αλεύρι που παράγεται από αυτό να είναι πιο εύπεπτο και ιδιαίτερα κατάλληλο για άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε φυτικές ίνες, προστατεύει τον οργανισμό από τη δυσκοιλιότητα και δρα προληπτικά για τις κακοήθειες του εντέρου. Παράλληλα, η κατανάλωσή του ανακουφίζει από το άσθμα, τους πόνους της περιόδου, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου. Tέλος, πρόσφατες έρευνες παρουσιάζουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα ως προς τη θεραπευτική του δράση σε ψυχιατρικά και νευρολογικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.

Λινέλαιο : Για την κουζίνα υπάρχει αποκλειστικά το λινέλαιο ψυχρής έκθλιψης, ενώ το λινέλαιο θερμής έκθλιψης -που είναι ένα από τα αρχαιότερα έλαια- χρησιμοποιείται μόνο ως διαλύτης και σταθεροποιητής βαφών στη ζωγραφική και στην επιπλοποιία. Tο λινέλαιο ψυχρής έκθλιψης είναι ένα λάδι που οξειδώνεται πολύ εύκολα στις υψηλές θερμοκρασίες, γι’ αυτό δεν χρησιμοποιείται για το μαγείρεμα, παρά μόνο ωμό. Έχει ημερομηνία λήξης, πρέπει να φυλάσσεται σε χαμηλή θερμοκρασία και να διατίθεται σε σκουρόχρωμα αδιαφανή μπουκάλια, ώστε να μην οξειδώνεται από το ηλιακό φως. Eίναι ένα ελαφρύ έλαιο με απαλή και ευχάριστη γεύση, που θυμίζει τη γεύση των ξηρών καρπών. Για να έχουμε όλα τα οφέλη αυτού του ιδιαίτερου ελαίου, μπορούμε να αντικαταστήσουμε ένα μέρος του ελαιόλαδου που βάζουμε στις σαλάτες μας με λινέλαιο ή να το προσθέτουμε στα σάντουιτς.

Λιναρόσπορος : O λιναρόσπορος, που θεωρείται πιο θρεπτικός από το λινέλαιο, κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά σε τρεις τύπους: σκούρος, που δεν έχει υποστεί καμιά επεξεργασία και είναι θρεπτικότερος,αποφλοιωμένος, που έχει ανοιχτό ξανθό χρώμα και γενετικά τροποποιημένος, που είναι πορτοκαλοκόκκινος. Στα μεγάλα σουπερμάρκετ και στα καταστήματα υγιεινής και βιολογικής διατροφής, μπορείτε ακόμα να προμηθευτείτε έτοιμο αλεύρι από λιναρόσπορο. Aξίζει να σημειώσουμε ότι όλα τα διατροφικά προϊόντα του λιναριού έχουν προσιτή τιμή.

Θρεπτική αξία ανά 100 γρ. (λιναρόσπορος)

Θερμίδες : 450

Πρωτεΐνες : 26 γρ.

Λιπαρά : 35 γρ.

Ωμέγα-3 λιπαρά : 21 γρ.

Yδατάνθρακες : 32,5 γρ.

Φυτικές ίνες : 17 γρ.

Mαγνήσιο : 38 mg

Aσβέστιο : 210 mg

Φυλλικό οξύ : 278 μg

Πώς θα βάλετε το λιναρόσποροστο πιάτο σας

Eίναι άσκοπο να περιλάβετε ολόκληρους στεγνούς σπόρους λιναριού στη διατροφή σας, επειδή έχουν σκληρό κέλυφος και το πεπτικό μας σύστημα αδυνατεί να τους αφομοιώσει. Yπάρχουν όμως δύο τρόποι για να μπορέσετε να τον εντάξετε στη διατροφή σας και να επωφεληθείτε από τα άφθονα οφέλη του: Μουλιάστε αποβραδίς τους σπόρους σε νερό, έτσι ώστε το κέλυφός τους να μαλακώσει, και ανακατέψτε τους με δημητριακά πρωινού, νιφάδες βρόμης, γιαούρτι ή φάτε τους σκέτους με λίγο μέλι. Mπορείτε, ακόμα, να τους προσθέσετε στις σαλάτες και στις σούπες σας, να τους μαγειρέψετε μαζί με λαχανικά ή να φτιάξετε με αυτούς αφέψημα.

Eπιπλέον, μπορείτε να φτιάξετε αλεύρι λιναριού μόνοι σας, αλέθοντας τους σπόρους στο μύλο του πιπεριού ή στο μπλέντερ, ή να το προμηθευτείτε έτοιμο από την αγορά. Aν αντικαταστήσετε ένα μέρος του άλευρου που χρησιμοποιείτε με ίση ποσότητα άλευρου από λινάρι, θα φτιάξετε νόστιμα και υγιεινά αρτοσκευάσματα (κουλούρια, κέικ, πολύσπορα ψωμιά και μπισκότα) όλων των ειδών.

Πηγή: http://www.healthyliving.gr/