Στελλάρια η φαρμακευτική

Ένα από τα 10 πολυτιμότερα βότανα και τροφή μέσα στο χωράφι μας

 Stellaria media (Chickweed)/Caryophyllaceae

Περιγραφή

Η Στελλάρια είναι πολυετές φυτό που βρίσκεται σ’ όλο τον κόσμο, εκτείνεται άτακτα και φτάνει σε ύψος τα 15 εκατ. Έχει χνουδωτούς μίσχους, οβάλ φύλλα, βλαστούς στρογγυλούς, διάχυτους και αστεροειδή λευκά άνθη. Αναπτύσσεται εύκολα σε χέρσα εδάφη και θεωρείται ζιζάνιο. Το φυτό συλλέγεται από την άνοιξη στα νότια και πεδινά της Ελλάδας μέχρι το καλοκαίρι στα βόρεια.

Φυσικό περιβάλλον και καλλιέργεια

Η Στελλάρια βγαίνει στο τέλος του χειμώνα, αντέχει σε θερμοκρασίες 20ο Φαρενάιτ. Τα νέα φυτά είναι μικροσκοπικά και δεν τα αντιλαμβάνεσαι καθώς προχωράς στους αγρούς. Μόλις ανέβει η θερμοκρασία, ανάλογα με την περιοχή, περίπου νωρίς την άνοιξη, γίνεται εμφανέστατη η παρουσία τους. Το κάθε φυτό ζει μόνον 6 με 7 εβδομάδες αλλά ο σπόρος που πέφτει απ’ αυτό το φυτό παράγει νέα φυτά. Αν η περιοχή δεν έχει την απαιτούμενη υγρασία και η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 90ο Φαρενάιτ η Στελλάρια θα ξεραθεί και δεν θα βγάλει νέα
φυτά μέχρι η θερμοκρασία και η υγρασία να επανέλθουν στην ιδανικά γι’ αυτήν επίπεδα.

Συστατικά

Συστατικά του είναι οι βιταμίνες Α, C, Μαγνήσιο, τριτερπενοειδείς σαπωνίνες, κουμαρίνες, φλαβονοειδή, καρβοξυλικά οξέα και είναι υψηλή η περιεκτικότητά του σε σίδηρο και ψευδαργύρο. Υψηλότερη από οποιαδήποτε άλλο φυτό πράσινο.  Σύμφωνα με μια άλλη πηγή (Bianco 1998) η Στελλάρια περιέχει στη σύστασή της επίσης πολύ υψηλό ποσοστό καλίου (potassium). Έρχεται δεύτερη, μόνο μετά από το άγριο σπανάκι, και είναι υψηλότερο από το καλλιεργήσιμο σπανάκι, το μπρόκολο και το (Swish chard). Επίσης έχει πολύ υψηλή περιεκτικότητα οξαλικά (oxalate). Έχει πολλές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Χρησιμοποιούμενα μέρη

Χρησιμοποιούμενα μέρη είναι τα υπέργεια μέρη του.

Ιστορία και παράδοση

Ο Διοσκουρίδης ανέφερε ότι είναι χρήσιμη αν επαλειφθεί με χυλό και σιτάλευρο στις φλεγμονές των ματιών. Ο χυμός της μπορεί να εισαχθεί στο αυτί για την ωταλγία.

Χρησιμοποιείται κυρίως επαλειφόμενη σαν χυμός, κατάπλασμα, αλοιφή ή κρέμα για τη θεραπεία των ερεθισμών του δέρματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να καταπραΰνει την έντονη φαγούρα όταν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει.

Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις

Μια κοινή φαρμακευτική χρήση του είναι να συνθλίψεις τα φύλλα και τα στελέχη και να χρησιμοποιήσεις το χυμό τους σαν καταπραϋντικό για το δέρμα και τα μάτια.

Τον φρεσκοστιμένο χυμό μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε για το έκζεμα έως 5 φορές την ημέρα.

Για εξάνθημα πάνας (σύγκαμα) και φλεγμονώδη δερματικά εξανθήματα μπορείτε να κάνετε επαλείψεις με την αλοιφή της 1-2 φορές την ημέρα.

Μια πολύ πρακτική χρήση είναι να βάλετε το βότανο μέσα σ’ ένα βαμβακερό ύφασμα, να το τυλίξετε, να το χτυπήσετε για να ποτίσει το ύφασμα και να το χρησιμοποιήσετε μετά κατευθείαν πάνω στο δέρμα σας.

Χρησιμοποιείται συχνά για να ανακουφίζει το έκζεμα, τα κιρσώδη έλκη και την κνίδωση.

Έγχυμα του νωπού ή του αποξηραμένου φυτού μπορεί να προστεθεί στο νερό του μπάνιου, οπότε οι μαλακτικές ιδιότητες του βοτάνου θα συντελέσουν στη μείωση των φλεγμονών – για παράδειγμα στις αρθρώσεις με ρευματισμούς – και στην ενίσχυση της αποκατάστασης των ιστών.

Η Στελλάρια μπορεί να χρησιμοποιηθεί εσωτερικά για τη θεραπεία των ασθενειών στο στήθος (Η Στελλάρια είναι εξαιρετική για προβλήματα των πνευμόνων, περιλαμβανομένων το βήχα, το κρύωμα, την βρογχίτιδα κι άλλα παρόμοια). Θα ενεργοποιήσει το συκώτι να αποβάλλει τις τοξίνες που είναι παρεμφερείς σ’ αυτές τις ασθένειες.

Το χρησιμοποιούμε τρώγοντάς το φρέσκο σαν σαλάτα ή σαν τσάι και τοποθετημένο σαν κατάπλασμα στην περιοχή του στήθους κάνοντάς του αλλαγές όταν κρυώνει και στεγνώνει.

Είναι εξαιρετικό για τον καθαρισμό του συστήματος περιλαμβανομένου του στομαχιού και του εντέρου. Μία κούπα από το έγχυμα ζεστό λαμβανόμενο κάθε τρεις ώρες καταπραΰνει την δυσκοιλιότητα. Σε μικρές ποσότητες το βότανο υποβοηθά τη χώνεψη.

Μία άλλη ασυνήθιστη χρήση της Στελλάριας είναι η μεταφορά της ροής του αίματος στο συκώτι και στις ηπατικές βαλβίδες τις οποίες ενισχύει.

Προφυλάξεις:

Σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί να προκαλέσει διάρροια και εμετό. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν πρέπει να λαμβάνεται.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στη συλλογή του:

Πάντα ξεχωρίζεται τη στελλάρια από τα λευκά άνθη της περιμένοντας να ανθίσει.

Δεν πρέπει να μπερδεύεται με το Scarlet Pimpernel (Anagallis arvensis) που θεωρείτε  δηλητηριώδες φυτό. Ξεχωρίζει από τη στελλάρια από τον τετράγωνο βλαστό, τα πορτοκαλο κόκκινα άνθη και την έλλειψη τριχών, το έχω συναντήσει και με μωβ άνθη. Δυστυχώς αυτό το φυτό βγαίνει πολύ συχνά δίπλα της.

Εδώ  φωτογραφία του φυτού που πρέπει να αποφεύγετε:

Φαγώσιμες χρήσεις

Εκτός από τις φαρμακευτικές χρήσεις της είναι ένα εύγεστο και θρεπτικό λαχανικό.

Έχει 4 φαγώσιμα μέρη: η κορυφή του τρυφερού φυλλώδη βλαστού, τα φύλλα του, τα μπουμπούκια και τα λουλούδια του. Επειδή το φυτό είναι πολύ μικρό το μαζεύετε όλο μαζί κόβοντάς το με ένα ψαλίδι όταν είναι πυκνό.

Τρώγονται οι τρυφερές κορυφές 3 -7 εκατοστών και κατ’ επιλογή ωμές ή μαγειρευμένες. Σύμφωνα με γευσιγνώστες η Στελλάρια είναι ανώτερη σε γεύση και υφή από το τριφύλλι.

Η γεύση της είναι ουδέτερη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζί με άλλα λαχανικά για να καλύψει την έντονη γεύση τους.

Η Στελλάρια είναι πολύ λεπτό φυτό και το οποιοδήποτε μαγείρεμά του μειώνει την ποσότητά του: 1 κούπα φρέσκιας ωμής Στελλάριας ισοδυναμεί σε ποσότητα με 7 βρασμένες.

Εάν αποφασίσετε να τη μαγειρέψετε, κάντε τη στον ατμό ή βράστε τη το πολύ για 1-2 λεπτά.

Δοσολογία-χρήσεις:

O φρέσκος χυμός του φυτού ή κοπανισμένο ολόκληρο το φυτό σαν κατάπλασμα.

Βάμμα [φρέσκο βότανο 1:2, πρόσφατο αποξηραμένο βότανο 1:5 50% αλκοόλ] όσο χρειάζεται.

Πηγή